Haemophilus influenzae

Haemophilus influenzae
	; Haemophilus influenzae na płytce z agarem z krwią
	Systematyka
Domena	bakterie
Typ	proteobakterie
Klasa	Gamma Proteobacteria
Rząd	Pasteurellaceae
Rodzina	Pasteurellaceae
Rodzaj	Haemophilus
Gatunek	Haemophilus influenzae
	Nazwa systematyczna
	Haemophilus influenzae ; (Lehmann & Neumann 1896); Winslow et al. 1917
	Multimedia w Wikimedia Commons

Haemophilus influenzae – Gram-ujemna bakteria (pałeczka) przenoszona drogą kropelkową, wywołująca głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Bakteria ta została po raz pierwszy opisana w 1892 roku przez Richarda Pfeiffera podczas epidemii grypy (od jego nazwiska powstała dawna nazwa tej bakterii, pałeczka Pfeiffera^[1]). Nazwy łacińska (Haemophilus influenzae) i polska (pałeczka grypy) mają znaczenie czysto historyczne, ponieważ wiadomo już od 1933 roku, że grypa ma etiologię wirusową^{[potrzebny przypis]}.

H. influenzae był pierwszym mikroorganizmem, którego cały genom udało się zsekwencjonować ^{[potrzebny przypis]}. Na genom tej bakterii składają się 1 830 140 par zasad DNA w pojedynczym kolistym chromosomie, który zawiera 1740 kodujących białka genów, 58 genów tRNA i 18 innych genów kodujących RNA^{[potrzebny przypis]}. Przeprowadzone w The Institute for Genomic Research przedsięwzięcie sekwencjonowania genomu H. influenzae zostało ukończone i opublikowane w czasopiśmie naukowym Science w 1995 roku^{[potrzebny przypis]}.

Charakterystyka

Haemophilus influenzae jest nieruchomą, Gram-ujemną pałeczką nietworzącą przetrwalników. Należy do bakterii względnie beztlenowych. Rośnie najlepiej na ogrzanych płytkach agaru czekoladowego (ogrzewanie erytrocytów powoduje uwalnianie czynnika X (hemina) i V (NAD⁺), które są niezbędne do wzrostu bakterii)^[2].

Nazwa systematyczna^[3]

Podczas pandemii w końcu XIX wieku bakterię izolowano ze zwłok osób zmarłych na grypę (influenza)^{[potrzebny przypis]}. Sądząc, iż to właśnie ona odpowiada za tę chorobę, nazwano ją Haemophilus influenzae. Dopiero w roku 1933 zidentyfikowano właściwy czynnik etiologiczny: wirus grypy^{[potrzebny przypis]}.

Podział

Ze względu na obecność różnych przeciwciał wobec polisacharydowej otoczki wyróżnia się 6 podtypów Haemophilus influenzae: a, b, c, d, e, f. W celu szybkiej identyfikacji danego podtypu stosuje się metodę bezpośredniej immunofluorescencji.

Chorobotwórczość

Głównymi czynnikami chorobotwórczymi Haemophilus influenzae są:

polisacharyd otoczkowy – główny czynnik zjadliwości podtypu b (jest u tego podtypu zbudowany z fosforanu fosforybozylorybitolu, który posiada silne właściwości antyfagocytarne)
lipooligosacharydy błonowe – o budowie podobnej do tej, jaką posiada Escherichia coli, bierze udział w przyleganiu bakterii, inwazyjności i uszkadzaniu nabłonka rzęskowego
proteaza IgA – unieszkodliwia przeciwciała skierowane przeciwko bakterii

Haemophilus influenzae przenosi się drogą kropelkową, przedostając się do dróg oddechowych, a następnie do krwi. Niekiedy może się szerzyć poprzez ciągłość na opony mózgowo-rdzeniowe. Przenosi się wyłącznie z człowieka na człowieka (ludzie zwykle są skolonizowani szczepami bezotoczkowymi).

Może wywoływać wiele chorób:

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – najczęściej u dzieci
zapalenie ucha środkowego
zapalenie zatok
zapalenie nagłośni
zapalenie tkanki podskórnej
przewlekłe zapalenie oskrzeli
zapalenie płuc
bakteriemię – zawsze przez szczepy otoczkowe.

Wykrywanie

barwienie metodą Grama materiału pobranego z plwociny lub płynu mózgowo-rdzeniowego
posiew materiału pobranego z plwociny lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Bakteria ma duże wymagania odżywcze i wzrasta najlepiej na agarze czekoladowym.
test aglutynacji lateksu – w przypadku szybkiej diagnostyki przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych

Leczenie i profilaktyka

W leczeniu stosuje się antybiotyki, na przykład cefalosporyny III generacji, amoksycylinę, chloramfenikol.

W celu profilaktyki można stosować szczepionkę zawierającą oczyszczony polirybofosforan, skojarzoną z immunogennymi białkami lub polipeptydami.

W chemioprofilaktyce stosuje się ryfampicynę.

Zobacz też

Przypisy

↑ FranciszekF. Kokot FranciszekF., Choroby Wewnętrzne, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1991, s. 152, ISBN 83-200-1551-0 .
↑ Patric R. Murray, Ken S. Rosenthal, Michale A. Pfaller: Mikrobiologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2011, s. 333 n. ISBN 978-0-323-05470-6.
↑ Mrozińska M., Poszwińska B., Haemophilus influenzae typu b – epidemiologia, klinika, profilaktyka. Przewodnik Lekarza 10/2002 ISSN 1505-8409

Bibliografia

Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wrocław: Urban & Partner, 2000, s. 151–154. ISBN 83-85842-59-4.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[:13-1] FranciszekF. Kokot FranciszekF., Choroby Wewnętrzne, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1991, s. 152, ISBN 83-200-1551-0 .

[Murray-2] Patric R. Murray, Ken S. Rosenthal, Michale A. Pfaller: Mikrobiologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2011, s. 333 n. ISBN 978-0-323-05470-6.

[3] Mrozińska M., Poszwińska B., Haemophilus influenzae typu b – epidemiologia, klinika, profilaktyka. Przewodnik Lekarza 10/2002 ISSN 1505-8409

[1]

[2]

[3]